بسم اللّه الرحمن الرحیم

     

                                    

            فلسفه وجوب نماز 1               

 

        اوّلین فریضه ای که پیامبراکرم-صلّی الله علیه وآله وسلّم- برای امّت آورد،‌ نمازاست؛ وآخرین فریضه ای هم که تاهنگام مرگ ازمکلّف ساقط نمی گردد وموظّف است که آن را به هرنحومیسور به جاآوردنمازاست.اوّل چیزی که،(طبق روایات واصله) پس ازمرگ از مسلمانان می پرسند نمازاست، که هرگاه مقبول اُفتد، به سایر اعمال، توجه می نمایند،‌ واگرنماز قبول نشود به سایراعمال توجّهی نمی گردد.

     نمازستون دین، معراج مومن، قربان کلّ تقیّ، میزان اعمال، خیرموضوع، ونورچشم پیامبراکرم است. بعدازنمازدعا مستجاب می گردد. نماز عامل تزکیه تربیت است. نمازبهترین شعارانبیاء واولیای گرام است. ونماز عالی ترین وسیله راز ونیاز باخداست. ونماز بهترین وسیله ارتباط مستقیم بنده مخلص با مولی وپروردگار مهربان است.

 

چگونه ملیّت مسلمانان دردین نمازاواست؟ 

     هرمکتب ودینی که درجهان به وسیله انبیاء آورده شده، فرایض وعباداتی درآن دین هست که ملیّت آن مکتب ودین است وبدون عمل به فرائض آن مکتب،‌ ملیّت درحق آن مردم مصداق پیدا نمی کند. درمکتب ارزشمنداسلام نماز، که سنبل عبادت است،‌به عنوان دیانت وملیّت معرّفی شده است.

امیرمومنان- علیه السلام- فرموده:

« عِبادَاللهِ اِنَّ‌ اَفْضَلَ ما تَوَسَّلَ بِهِ الْمُتَوَسِّلُونَ اِلیَ‌ اللهِ جَلَّ ذِکْرُهُ اَلایمانُ بِاللهِ وَبِرُسُلِهِ وَما جائَتْ بِهِ مِنْ عِنْدِالله... وَاِقامَ الصَّلاةِ ((فَاِنَّها الْمِلَّةَ))»2.

ای بندگان خدا،‌ به راستی گرامی ترین چیزی که بندگان صالح به وسیله او به خداوندتقرب می جویند ایمان به خدا وپیامبران وآنچه که ازجانب خداوند آورده اند اقامه نماز می باشد، زیرا که نمازملّت3 است.

 

چرادرپنج وقت نمازواجب شده است؟

     ازآن جائی که هیچ اموری بدون علّت وهیچ فریضه ای بدون فلسفه نیست، نمازهای یومیه نیز دارای حکمتی می باشد، که به همین جهت خداوند بزرگ فریضه یومیّه رادرپنج وقت تحت شرائطی، بربندگانش، فرض وواجب نموده است.

ازحضرت امام حسن مجتبی-علیه السلام- روایت است که حضرت فرمود:

       عده ای ازیهودیان به محضر پیامبر(ص) شرفیاب شدند، داناترینشان مسائلی راازپیامبر(ص) پرسید، ازجمله پرسشهای او این بود: ای رسول خدا خبربده مرا که خداوندجلّت عظمته برای چه وبه چه علّت این نمازپنجگانه رادرپنج وقت ازشبانه روز برامّت توفرض و واجب کرد؟

      پیامبر(ص) فرمود: همانا درهنگام زوال آفتاب غیر ازعرش خدا همه چیزتسبیح حضرت حق گویند وبه حمد پروردگارم مشغول می گردند. ودر آن هنگام پروردگارم برمن درود می فرستد، دراین ساعت خداوندنماز را برمن وامّتم فرض وواجب ساخت، که خداوند درقرآن می فرماید:«به پابدار نمازرا ازبازگشتگاه خورشید(نصفه روز) تا تاریکی شب»4. واین ساعتی است که جهنمیّان را درقیامت به جهنم واردمی کنند. پس هیچ مومنی نیست که دراین ساعت به رکوع یاسجود ویاقیام مشغول باشد مگراینکه خداوندجَسَدش رابرآتش جهنم حرام می گرداند.

      وامّا نمازعصر، وآن درساعتی است که«آدم ابوالبشر» ازمیوه شجرة منهیه خورد وازبهشت خارج شد. پس خداوند ذرّیه حضرت آدم را امربه نمازعصر نمود. وخداوند این نماز رابرای امّت من نیز اختیارنمود. واین نماز ازمحبوبترین نمازها به پیشگاه حضرت حق است. ومراتوصیه نمود به حفظ بیشتر این نماز . دربین نمازهای یومیه.

     وامّا نمازمغرب، وآن درساعتی است که خداوند توبه حضرت آدم را درآن ساعت پذیرفت، که سیصدسال پس از هنگام خوردن حضرت آدم ازمیوه ی درخت مَنْهیّه تاقبول توبه اش به طول انجامید. حضرت آدم سه رکعت نماز مغرب به جاآورد، رکعتی برای خطای خویش، ورکعتی برای خطای حضرت حوّا، ورکعتی برای(شکرانه قبول)توبه اش پس خداوند این سه رکعت را برامّتم فرض وواجب ساخت. مغرب وقتی است که دعادرآن مستجاب است، وپروردگارم به من وعده داده که دعای مومنین را دراین وقت مستجاب نماید. واین همان نمازی است که خداوند درقرآن مرابه آن امرنموده وفرمود:«منزّه شمارید خداوندرا،‌ هنگامی که شب کنید وهنگامی که بامداد کنید»5.

        وامّا نمازعشاء، پس به راستی درقبر ودر روزقیامت ظلماتی است، لذا پروردگارم به من وامّتم به نمازعشاءامرفرمود برای نورانیّت قبر وروشن ساختن آن،‌ واینکه به من وبه امّتم نوری روی صراط عطافرماید. وهیچ قدمی نیست که به سوی نمازعَتَمه وعشاء برود مگرآنکه خداوند بدنش را ازآتش جهنم حرام می گرداند. واین نمازی است که پروردگارمتعال آن را برای مرسلین وانبیای قبل از من اختیار فرموده.

        واما نمازصبح، پس همانا آفتاب وقتی طلوع می کند، گویا برشاخهای شیطان طلوع می کرد. پس خدایم مرا امرفرمودکه: قبل ازطلوع خورشید وقبل ازآنکه کافر برای آفتاب سجده کند، نمازصبح بخوانم تا آنکه امتم برای خدا سجده نمایند.

       و زود به جا آوردن آن درپیشگاه خداوند محبوبتر است. این نمازی است که هم ملائکه شب وهم ملائکه روزشاهد وناظرآن می باشند6(زیرانمازصبح طبق روایات گذشته دونماز ثبت می گرددکه ملائکه شب وروز هردو دسته آن راثبت می نمایند).

        این پاسخی که رسول گرامی اسلام به عالم یهودی می دهد عالی ترین علّت وفلسفه برای وجوب فریضه ی یومیّه است، که البتّه فلسفه ودلائل دیگری را نیزمعصومین علیه السلام- ذکر نموده اند.

 

پاسخ امام رضا(ع)پیرامون علت وجوب نماز

       حضرت امام رضا(ع) درباره حکمت وجوب نماز گفتاری دارند. وقتی پای سخنان حضرت رضا(ع) می نشینیم وازفلسفه ای که امام برای فریضه ی نماز متذکّر می گردند، مطلع می شویم، به خوبی می توانیم خودرا قانع نموده وتمامی چراها راپاسخ دهیم، وبا ذوقی سرشار ازایمان درمقابل ذات اقدس احدیّت به وسیله ی نماز کاملاً تواضع وکُرنش کنیم. اینک به کلمات پرارزش حضرت امام نظرمی افکنیم.

    امام رضا(ع)می فرمایند:

       اماعلّت این که نماز بر مردم واجب شد آن است که: نماز گزار به ربوبیت خداوند متعال اقرار واعتراف می کند، وهرگونه شریکی را از ساحت قدس او به دور می افکند. ودرپیشگاه خداوند جبّار-جلّ جلاله- باحالت خواری وبیچارگی وفروتنی وبااعتراف به ضعف خویش می ایستد وچشم پوشی ازگناهان گذشته خویش را ازحضرتش خواستارمی شود. هرروز صورت برزمین می گذارد تابدین وسیله تعظیم خدای عزوجل بنماید وهمیشه به یادخدا باشد. وآنی او را فراموش نکند وسرکشی وطغیان ننماید. وتااین که حالت دلشکستگی وتذکّر راازدست نداده وخواستار وراغب وافزایش دین ودنیای خودباشد ونکته جالب توجه آن است که: نماز موجب یاد خدا وتداوم ذکراو درتمام شب وروز می باشد تابنده سرور وتدبیر کننده وآفریننده خودرا فراموش ننماید، که اگر فراموش کرد، ناسپاسی کند وگردنکشی آغازد . ولی یادخدا ایستادن به نماز، درپیشگاهش اورا از همه گناهان بازمی دارد. وازهرگونه فسادوتباهی،‌جلوگیری می کند.  

 

تحلیل دکترکارل ازفلسفه نماز

       دکترکارل دراسرار وفوائد نماز می گوید: نماز به آدمی نیرویی برای تحمّل غمها ومصائب می بخشد. انسان را امیدوار می سازد، وقدرت ایستادگی ومقاومت دربرابر حوادث بزرگ را به او می دهد7.

        راستی وقتی پس از خاتمه نماز، نمازگزار به سجادّه می نشیند وبه تعقیب ودعا می پردازد، درآن وقت به قدرت کامله حضرت حق پی می برد، درنتیجه کسی راجز اوحلّال خویش نمی شناسد، وتمامی مشکلات زندگی خویش را با پروردگارش درمیان می گذارد. وبه غیراو التجا واعتماد نمی کند. وخداوند است که مهم اورا کفایت نموده. واورا درمقابل ناملایمات صبور وشکیبا می نماید، که اگربعضی خواسته هایش مقرون به مصلحتش نباشد، مقاومت وپایداری را شیوه او می سازد، بنابراین، نمازمکتب مقاومت وایستادگی درمقابل حوادث بزرگ است چون که اتّکاء واتکال نمازگزاران همیشه به ذات اقدس حضرت باری تعالی می باشد.

 

بیست وپنج حکمت برای وجوب نماز درسخن پیامبر

      پیامبرعظیم الشأن اسلام-صلّی الله علیه وآله وسلّم- وقتی که ازاسرار وفلسفه نماز از حضرتش می پرسند چنین می فرماید:

ضمرة بن حبیب می گوید: از پیامبر درباره نماز پرسش شد. حضرت درخواص وفواید واسرار نماز چنین فرمود: نماز ازشرایع دین است، ورضای پروردگار درنماز است. نمازمنهاج وصراط انبیاء به سوی الله می باشد. وبرای نماز گزار دوستی فرشتگان، هدایت وایمان، نور ومعرفت وشناخت پروردگار، تشخیص حق از باطل،‌ برکت در رزق وروزی، وراحتی بدن وسلامت آن وکراهت وناراحتی شیطان می باشد. ونماز سلاح مومن علیه کافر وموجب اجابت دعا وقبولی اعمال است. وزاد وتوشه مومن در دنیا برای آخرت می باشد.

        نماز شفیع نماز گزار درنزد ملک الموت،‌ مونس درقبر، فراش نیکو در زیرش وپاسخ نمازگزار برای نکیر ومنکر می باشد. نماز بنده، درمحشر تاجی است بر سراو وموجب نورانیّت صورتش،‌ لباس برای بدنش وساتر وحائل بین او وآتش جهنّم است. نمازحجّت وبرهان خوبی بین او وپروردگارش بوده وموجب نجات بدنش ازآتش جهنم وجواز عبور از صراط است. نماز موجب فتح وگشایش ابواب جنّت به سوی او می باشد ومهریه حورالعین وثمنْ وبهای بهشت است. به وسیله نماز بنده به درجه عالی ومقام والا می رسد، زیرا نماز تسبیح، وتهلیل، تحمید، وتکبیر، وتمجید وتقدیس الهی است. نماز قول حق ودعوت به سوی حق می باشد.

        بلی ویژگیهایی درفلسفه تشریع نماز ذکر شد، که درباره دیگر احکام وشرایع اسلام ذکر نشده ویا دارای این همه اهمیّت نیست، مثل روزه، زکات، حج، جهاد، وغیره که ازشرایع دین هستند، لیکن دارای اهمیّت خاصّی که نمازدارند نیستند؛ زیرا قبولی همه ی احکام عبادی مرهون قبولی نمازمی باشد.

 

 

نمازمهمترین عامل شیطان زدایی

        نمازی که دراوّل وقت وبا حفظ تمامی شرائط به جا آورده شود وآداب وسُنن آن به خوبی اداگردد، ازبزرگترین عامل شیطان زدایی است وهرگز شیطان نمی تواند برچنین شخص متعبّد وپاک نفوذکند، حتّی دردم مرگ که شیاطین برای ازبین بردن ایمان وعقیده پاک مومنین به سراغشان می آیند. مَلَک الموت ازحق آنان دفاع می نماید.

حضرت صادق- علیه السلام- می فرمایند:

همانا ملک الموت شیطان را در دم مرگ ازکسی که حافظ نمازاست دفع می گرداند. وشهادت بر«لا اله الّا الله» و« محمدرسول الله» رابه اوتلقین می نماید تاشیطان توفیق گفتن شهادتین را از او نگیرد.

 

        

(1)نماز ازدیدگاه قرآن وحدیث

(2)بحارالانوار، ج77، ص290

(3)ملت، دین، آیین، شریعت. فرهنگ معین، ج4، ص4336

(4)سوره بنی اسرائیل، آیه 78

(5)سوره روم، آیه 17

(6)من لایحضره الفقیه،‌ ج1، باب31، ص135

(7)راه ورسم زندگی


نظرات شما عزیزان:

زهرا
ساعت11:41---17 بهمن 1392
عالی بود ممنون
پاسخ:ازشماپسر ودخترخاله عزیزم هم ممنونم که اومدین .سرزدین به ما ویادی از ماکردین. بای موسوی


ابراهیم اکبری
ساعت22:41---10 بهمن 1392
سلام سید جان بسیار عالی بود طبق قولی که داده بودم وبلاگتون سر زدم بسیار خوبه

امیدوارم موفق باشین
پاسخ:ممنونم که اومدی سرزدی


نام :
آدرس ایمیل:
وب سایت/بلاگ :
متن پیام:
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:








برچسب ها :